De vagina en vulva (uitwendige geslachtsdelen) zijn op bepaalde momenten in je leven gevoeliger voor kwaaltjes. Meer bepaald tijdens een zwangerschap, na een bevalling en in de menopauze. Welke klachten kan je mogelijk ervaren? En wat kan je eraan doen?
Vaginakwaaltjes tijdens de zwangerschap
1. Je vagina is gevoeliger
Als je zwanger bent, maakt je lichaam meer bloed aan. Dat extra bloed gaat naar de baarmoeder om de foetus voeding en zuurstof te geven.
In deze periode krijgen je vagina en schaamlippen ook meer bloed. Daardoor worden ze gevoeliger en voelen ze zwaarder aan. Ook de druk in deze zone neemt toe. Het is allemaal heel normaal en niets om je zorgen over te maken. Heb je toch wat nood aan verlichting, dan kan je wel enkele zaken doen.
“Tijdens een zwangerschap is de vagina veel gevoeliger”
Tips bij een gevoelige vagina:
- Blijf in beweging: bewegen is gezond, ook wanneer je zwanger bent. Bewegen stimuleert de bloedsomloop en zal het drukgevoel in je vagina verlichten. Maak een wandeling, ga een rondje fietsen, ga zwemmen …
- Vermijd (te) strakke kleding: niets zo vervelend als kleding die spant wanneer je vagina en vulva (de buitenkant van je vagina) gevoeliger zijn. Kies voor kleding die losser zit, zodat er geen (extra) irritatie is.
- Leg iets warms op je vagina: warmte zorgt ervoor dat de bloedvaten zich meer openzetten. Het extra bloed zal makkelijker kunnen stromen. Een warm bad, een warme handdoek of een warm kersenpitkussen kunnen wonderen doen. Let wel op met zeep of badschuim. Voeg zo weinig mogelijk chemische producten toe aan het badwater. Want die kunnen de zuurtegraad van je vagina verstoren.
2. De kleur van je vulva verandert
Wanneer je zwanger bent, is het mogelijk dat de kleur van je schaamlippen verandert. Dat is het gevolg van een toegenomen bloedtoevoer naar je baarmoeder.
De kleur van schaamlippen is normaal lichtroze. Maar naarmate je zwangerschap vordert, en vooral in het laatste trimester, kan de kleur iets donkerder worden. Hoe verder in de zwangerschap, hoe anders de kleur. Tot misschien zelfs blauwig of donkerpaars. Maar onthoud: dit is volledig normaal.
Last van andere zwangerschapskaaltjes in het derde trimester (maand 7-9)? Ook daar zijn oplossingen voor.
3. Je vagina ruikt plots anders
De hormonen in je lichaam veranderen door een zwangerschap. Dat zorgt er ook voor dat de pH-waarden (de zuurtegraad) in je vagina anders zijn. Hierdoor zal onder meer de geur van je vagina afwijken van wat je gewoon bent.
Is de geur veel sterker en maak je je ongerust? Als je je zorgen maakt of denkt dat er meer aan de hand is, ga dan even langs bij je huisarts of gynaecoloog. Zij kijken het voor je na.
“De geur van je vagina verandert tijdens de zwangerschap”
4. Meer afscheiding uit je vagina
De meeste vrouwen hebben meer witte afscheiding wanneer ze zwanger zijn. Dat komt omdat een zwanger lichaam meer oestrogeen produceert. Dit hormoon zorgt ervoor dat er meer bloed door je bekkengebied stroomt. De slijmvliezen in je vagina maken hierdoor ook meer slijm aan. En dat slijm moet ook weer verwijderd worden. Gemengd met celresten uit je vagina zorgt het voor meer witte afscheiding.
Vooral in de laatste fase van een zwangerschap kan je meer vaginale afscheiding krijgen. Dat is perfect normaal. Houd wel in de gaten dat de kleur niet verandert, de geur niet anders is of dat je geen irritatie krijgt. Een afwijkende kleur of geur kan erop wijzen dat je een bacteriële infectie of schimmelinfectie hebt. Dan ga je het best even langs bij een arts.
Tips bij veel afscheiding tijdens de zwangerschap:
- Gebruik maandverband zonder parfum: om je afscheiding op te vangen, gebruik je misschien een inlegkruisje of maandverband. Kies er eentje zonder parfum. Sommige vrouwen zijn er gevoeliger voor en krijgen last van jeuk.
- Was je vagina voorzichtig: de afscheiding wegwassen? Gebruik enkel lauwwarm water, geen zeep. Dep ook altijd weer droog. Zeep kan je vaginale flora (de verzameling bacteriën die zorgen voor een gezonde vagina) uit balans halen. Dat kan leiden tot bijvoorbeeld een vaginale schimmelinfectie.
- Gebruik geen vaginale spoelingen: die spoelingen of deodorants zijn geen goed idee. Ze beloven om nare geurtjes ‘weg te werken’. Maar ze kunnen je vagina en vooral de zuurtegraad uit balans halen. Dat zorgt dan weer voor andere vervelende kwaaltjes, zoals een infectie.
Vaginakwaaltjes na de bevalling
1. Je vagina doet pijn
Je vagina maakt heel wat mee tijdens een vaginale bevalling. De spieren (van je bekkenbodem en je vagina) rekken uit om de baby geboren te laten worden. Bijna iedere vrouw heeft last van een pijnlijke vagina na de bevalling.
Hoe erg de pijn is én hoelang die duurt, is voor elke vrouw anders. Wanneer je gescheurd of geknipt bent, kan je meer pijn hebben. De pijn rond je vagina zou na 6 weken moeten verdwijnen. Dan zijn de wonden ook goed genezen. Heb je hechtingen? Die zullen meestal na 2 tot 6 weken verdwijnen (ze lossen op).
4 tips om de pijn aan je vagina na een bevalling te verlichten:
- ‘Verlucht’ je vagina: ga even op bed liggen zonder ondergoed en kraamverband. Het is niet alleen ontspannend, maar de lucht die aan je vagina komt, versnelt de genezing.
- Probeer te gaan zitten: na je bevalling op een harde stoel zitten? Pijnlijk! Gelukkig is dit tijdelijk. Om de pijn in het begin te verlichten, kan je een kussentje of opblaasbaar zwembandje gebruiken. Er bestaan ook specifieke zitbanden. Maar leg deze hulpmiddeltjes ook zo snel mogelijk weer weg. Oefen om op een normale, harde ondergrond te zitten. Dat zorgt voor een betere doorbloeding van je vagina, waardoor ze sneller geneest.
- Wissel af tussen zitten en liggen: ben je gehecht of heb je echt veel pijn? Geef je vagina dan genoeg rust. Zit niet een hele dag op een stoel of lig niet constant neer. Zorg voor afwisseling. Dat is goed voor de genezing.
- Ga naar je arts als je twijfelt: ben je niet zeker of je pijn na de bevalling normaal is? Of duren de pijnklachten langer dan 6 weken? Neem dan contact op met je huisarts of gynaecoloog.
2. Je verliest bloed uit je vagina
Tot 6 weken na je bevalling verlies je vaginaal bloed. Een andere naam hiervoor is lochia. Dat komt door een wonde die de placenta (moederkoek) achterlaat in de baarmoeder.
Het bloed is eerst felrood. Soms zitten er stolsels in. Na verloop van tijd wordt het bloed wateriger en de kleur verandert naar roodbruin. Langzaamaan gaat het over in een dikkere afscheiding (het verlies van wondvocht). De kleur kan roze, geel of wit zijn. Dit houdt nog een maand aan.
3. Je vulva en vagina zijn opgezwollen en gevoelig
Een bevalling kan zorgen voor scheurtjes en wondjes in je schaamlippen. De schaamlippen kunnen ook opgezwollen zijn en lichtjes naar voren uitsteken.
Maar maak je geen zorgen: je vagina herstelt zich en ontzwelt. Je schaamlippen zullen na 1 tot enkele weken hun normale grootte (van voor de bevalling) terug hebben. Is dat niet het geval? Laat je gynaecoloog of huisarts er even naar kijken.
4. Je hebt jeuk en irritatie
Na de bevalling is de huid rond de vagina volop aan het herstellen. Dat zorgt soms voor jeuk en irritaties. Vooral wanneer je gescheurd bent of hechtingen hebt, kan je hier last van hebben.
Wist je dat constant een kraamverband dragen ook zorgt voor irritatie? Laat je vagina dus regelmatig eens ‘luchten’. Ga zonder ondergoed en kraamverband op bed liggen. Dat versnelt ook het genezingsproces van je vagina na de bevalling.
5. Je vagina rekt uit
In de dagen na de bevalling kan je merken dat de vagina wijder is. Het lijkt alsof ze meer ‘open’ staat. Maar na enkele weken trekt dit bij.
Je vagina zal wel niet meer zijn zoals voor de bevalling. Ze blijft iets wijder. Dat zorgt normaal niet voor ongemakken. Misschien heb je wel grotere tampons nodig bij je 1ste menstruatie na de bevalling. Ook seks kan na de bevalling wat anders aanvoelen. Maar pijn doet het normaal niet.
Tip: na de bevalling is het héél belangrijk om je bekkenbodemspieren weer te versterken. Je kan er in de loop van de 1ste week na je bevalling mee starten.
6. Je vagina voelt droog aan
Na een bevalling daalt het hormoon oestrogeen in je lichaam. Deze stof zorgt er onder meer voor dat de slijmvliezen in je vagina meer afscheiding maken. Dat beschermt het geboortekanaal tegen infecties.
Als het oestrogeen daalt, kan je vagina droger worden. Dat is een normaal gevolg. Wanneer je menstruatie weer op gang komt, zal het oestrogeengehalte in je bloed weer toenemen. De droogheid zal dan ook afnemen. Voelt vrijen ongemakkelijk aan? Dan kan je altijd een glijmiddel gebruiken.
“Aanhoudend urineverlies na je bevalling? Een dokter kan je helpen”
7. Urineverlies
Zwangerschapshormonen zorgen ervoor dat de spieren en het bindweefsel van je bekkenbodem verslappen. Net als rond je vagina. Daardoor rekken ze uit. Dat is goed, want zo kan de baby makkelijker naar buiten.
Maar het zorgt er ook voor dat je na de bevalling, of al tijdens je zwangerschap, last kan krijgen van urineverlies. De slappere spieren kunnen de plasbuis niet goed dicht houden.
Het goede nieuws: meestal gaat dit vanzelf weer over. Het is goed te behandelen met postnatale kinesitherapie om je bekkenbodem te versterken. De kinesist leert je oefeningen aan die je dan thuis ook kan doen. Blijft je urineverlies een hele poos na je bevalling aanhouden? Ga dan eens langs bij je (huis)arts.
Vaginakwaaltjes in de menopauze
1. Grotere kans op infecties
In de overgang wordt het slijmvlies in de vagina dunner en minder zurig. Maar de bacteriën in je vagina hebben een zure omgeving nodig om zich goed te voelen. Zo kunnen ze je optimaal beschermen tegen infecties. Neemt dit af, dan raakt je vagina uit balans. Er kunnen vaginale problemen ontstaan, zoals een bacteriële infectie.
Het is belangrijk om tijdens de overgang je vaginale flora goed in de gaten te houden. Een vaginaal prebioticum (stoffen die helpen om de groei en activiteiten van goede bacteriën te stimuleren) kan je hier bij helpen. Het ondersteunt de groei van goede bacteriën en schimmels. Overleg dit altijd eerst met je arts.
2. Meer blaasontstekingen
In de menopauze wordt de blaas zwakker en is ze vatbaarder voor irritaties. Goede bacteriën in je vagina helpen om je urinebuis in topvorm te houden. Maar omdat het slijmvlies in je vagina dunner en gevoeliger wordt, heb je net minder bacteriën. Dat vergroot het risico op blaasontstekingen.
Een blaasontsteking wordt meestal behandeld met antibiotica. Maar antibiotica kunnen ook vaginale problemen veroorzaken, bijvoorbeeld een schimmelinfectie. Hoe komt dat? Antibiotica doden alle bacteriën, ook de goede. Daardoor kunnen schimmels weer toenemen.
Blijft je blaasontsteking terugkomen? Je arts staat voor je klaar.
3. Urineverlies
Naast een grotere kans op blaasontstekingen, komt urineverlies (incontinentie) tijdens de menopauze regelmatig voor. De bekkenbodemorganen zakken en er ontstaat urineverlies tijdens het hoesten, niezen of persen. Of de blaaswand is dunner en gevoeliger. Hierdoor ontstaat het gevoel dat je vaker moet plassen. Met urineverlies als gevolg.
Wanneer het urineverlies zich beperkt tot enkele druppeltjes, helpt een inlegkruisje. Voldoende water drinken is ook belangrijk. Dat verkleint namelijk de kans dat de wand van de urinebuis en blaas geïrriteerd geraken.
Je bekkenbodemspieren (de spieren onderaan het bekken) trainen kan ook helpen. Als je ze oefent, worden ze weer sterker.
“Door het dalende oestrogeengehalte kan je vagina droger worden in de menopauze”
4. Je vagina wordt droger
Tijdens de menopauze daalt het oestrogeengehalte in je lichaam. Een gevolg hiervan is dat het bevochtigingsmechanisme zwakker wordt, wat vaginale droogte verzoorzaakt. Daarnaast vermindert de bloeddoorstroming in je lichaam naarmate je ouder wordt. Daardoor komt de bevochtiging van je vagina langzamer op gang.
Vaginale droogheid kan leiden tot jeuk en irritatie. Je kan er last van hebben bij het zitten, wandelen of sporten. Het kan ook een impact hebben op je seksleven. Gelukkig bestaan er oplossingen. Bij het vrijen kan een glijmiddel helpen.
Overleg voor een behandeling altijd met je arts.
5. De geur van je vagina verandert
In de menopauze merken vrouwen vaak op dat hun vagina sterker ruikt dan gewoonlijk. Ook de afscheiding kan veranderen. Die wordt plakkeriger of net lopender. Ook de kleur is anders.
Dat komt omdat de samenstelling van de vaginale flora (de bacteriën die in de slijmvliezen zitten en zorgen voor een gezonde vagina) verandert tijdens de overgang. Dat geeft meer kans op infecties. Ruikt je vagina visachtig? Ga zeker even langs bij je arts.