One size does not fit all bij ADHD. Wanneer een arts een diagnose ADHD stelt, wordt een diagnoseverslag opgemaakt. Daarin staan de sterktes en zwaktes van je kind, maar ook eventuele andere aandoeningen die tegelijk met de ADHD voorkomen, de persoonlijke risicofactoren, de beschermende factoren en de specifieke noden van jouw kind. Op basis hiervan wordt een behandelplan opgemaakt met meerdere zorgverleners.
ADHD bij kinderen behandelen zonder medicatie
Op deze pagina
Wat helpt jouw kind met ADHD-gedrag?
ADHD kan je niet genezen. Maar met de juiste aanpak kan je wel de uitdagingen van je kind helpen verminderen. Thuis, op school en in je vrije tijd. Elk kind met ADHD is uniek en ADHD is ook bij elk kind anders. Wat voor 1 kind werkt, werkt misschien niet voor een ander kind. Elke behandeling vraagt een persoonlijke afstemming.
Er is veel onderzoek gebeurd naar manieren om kinderen met ADHD-symptomen te helpen zonder medicatie. Voor kinderen uit de lagere school met ADHD gaat het vooral om aanpassingen aan hun omgeving, niet om een behandeling van het kind zelf. De positieve effecten zijn er zowel voor de ouders als voor het kind zelf. Het kind ondervindt minder hinder van de ADHD-kenmerken en stelt minder gedragsproblemen.
Groot voordeel: je kan een aanpak zonder medicatie al opstarten als je (nog) geen diagnose hebt en bijvoorbeeld nog op een wachtlijst staat.
Opgelet
Op sociale media vind je misschien nog andere niet-medicamenteuze behandelingen voor ADHD. Dikwijls is er geen of onvoldoende bewijs dat dit werkt. Denk aan voedingssupplementen, omega 3 vetzuren, antioxidanten, neurofeedback, repetitieve Transcraniale Magnetische Stimulatie (rTMS), transcraniële Random Noice Stimulatie (tRNS), Nervus Trigeminus Stimulatie (TNS) …
Naar sommige behandelingen, zoals mindfulness en gaming, gebeurt nog volop onderzoek.
De volgende strategieën hebben bij een groot aantal kinderen met ADHD een positief effect.
Psycho-educatie voor ouder en kind
Psycho-educatie is een duidelijke uitleg over wat ADHD is en wat niet. Het is de eerste stap na de diagnose. Je kan het in de loop van de tijd telkens opnieuw inroepen, want ook het beeld van de ADHD verandert met de jaren.
- Wat zijn de symptomen?
- Wat zijn de oorzaken?
- Welke bijkomende problemen doen zich dikwijls voor?
- Wat zijn de behandelmogelijkheden en wat kan je daarvan verwachten?
Er is psycho-educatie op maat voor je kind of jongere zelf maar ook voor (groot)ouders, partners en leerkrachten.
Waar?
Je kan terecht bij een psycholoog, een orthopedagoog of kinderpsychiater voor psycho-educatie. Soms is psycho-educatie een onderdeel van een oudertraining. Bij kinderen jonger dan 12 jaar wordt de psycho-educatie voornamelijk aan de ouders gegeven, bij oudere kinderen en jongeren zowel aan de ouders als aan het kind.
Je kan zelf ook al boeken lezen over ADHD, een webinar of lezing volgen, lid worden van een oudergroep op Facebook of het ADHD-zorgpad www.adhd-traject.be ontdekken.
Prijs?
Er bestaat psycho-educatie op maat voor je kind of jongere maar ook voor (groot) ouders en (zorg)leerkrachten. De terugbetaling van psycho-educatie hangt af van wie de psycho-educatie geeft.
- Bij de psycholoog of orthopedagoog:
- Via de wettelijke regeling: 4 of 11 euro remgeld te betalen per consultatie.
- Buiten de wettelijke regeling: terugbetaling tot 20 tot 30 euro per consultatie via het ledenvoordeel Solidaris.
- Bij de kinderpsychiater:
- Prijs van de consultatie bij de arts-specialist. Gedeeltelijke terugbetaling via het ziekenfonds. Soms moet je wel een hoog bedrag voorschieten.
- Als onderdeel van een oudertraining.
Podcast: Ouderkompas bij ADHD
Solidaris biedt een praktisch luisterpakket aan dat je volledig thuis en onderweg kan beluisteren. In 6 afleveringen van 25 minuten geven experten je in deze podcastreeks de inzichten over ADHD bij kinderen die je nodig hebt én een pak praktische tips.
Naast de 6 podcastafleveringen krijg je toegang tot 1 online oudercafé van expertisecentrum ZitStil om ervaringen uit te wisselen met andere ouders.
Ontdek de psycho-educatieve podcast Ouderkompas bij ADHD
Oudertraining
Wat is oudertraining?
- Oudertrainingen of oudercursussen zijn begeleide, actieve sessies die je als ouder strategieën aanleert om met je kind met ADHD om te gaan. Ze kunnen helpen om gedragsproblemen bij je kind te verminderen.
- De oudertraining vindt meestal plaats in groep. Zo kunnen ouders die in dezelfde situatie zitten elkaar ook tips geven.
- De training heeft het meeste effect in combinatie met oefeningen. Daarom zijn het altijd meerdere sessies: ondertussen kan je thuis oefenen met je kind.
Wat zijn de voordelen?
- Meer positief opvoedgedrag
- Een groter gevoel dat je het aankan
- Een positieve relatie met je kind ondanks de problemen
- Minder stress en psychologische problemen
- Je komt in contact met andere ouders van een kind met ADHD-gedrag, die begrijpen hoe moeilijk het soms kan zijn.
Wat komt aan bod?
- Kennis over ADHD
- ADHD-gedrag bij je kind observeren en herkennen
- Beloningssystemen
- Positieve aandacht geven
- Time-out (even afzonderen om tot rust te komen)
- Begeleiding bij huiswerk
- Omgaan met crisissen en woede-uitbarstingen
- Gedrag op openbare plaatsen
- Ouder-kind relatie, relatie met broers en zussen en leeftijdsgenoten
Prijs?
Het aantal sessies verschilt per organisatie die oudertraining aanbiedt. Meestal gaat een oudertraining door op een fysieke locatie maar soms kan het ook hybride: gedeeltelijk op locatie en gedeeltelijk online.
De kostprijs van een oudertraining bij ADHD-kenmerken hangt af van wie de oudertraining organiseert.
- Bij de psycholoog of orthopedagoog: individueel
- Via de wettelijke regeling: 4 of 11 euro remgeld te betalen per consultatie.
- Buiten de wettelijke regeling: terugbetaling tot 20 tot 30 euro per consultatie via ledenvoordeel Solidaris.
- Bij de psycholoog of orthopedagoog: in groep met lotgenoten
- Via de wettelijke regeling: groepssessies bij de psycholoog zijn voor kinderen en jongeren (tot 23 jaar) volledig gratis.
- Ontdek het aanbod van Solidaris in samenwerking met de conventie eerstelijnspsychologische zorg. Meer info over data en locaties.
- Andere data en locaties? Contacteer het netwerk Geestelijke gezondheidszorg voor kinderen in je buurt of neem een kijkje in het groepsaanbod op hun website.
- Buiten de wettelijke regeling: geen terugbetaling mogelijk.
- Via de wettelijke regeling: groepssessies bij de psycholoog zijn voor kinderen en jongeren (tot 23 jaar) volledig gratis.
- Via Centrum Ambulante Revalidatie (CAR) – enkel voor wie een complexe vraag naar therapie heeft:
- Alleen remgeld betalen, enkel na goedkeuring van de revalidatie-aanvraag.
- Bij de kinderpsychiater:
- Prijs consultatie arts-specialist. Gedeeltelijke terugbetaling via het ziekenfonds. Soms moet je een hoog bedrag voorschieten.
Oudertraining
Wat is oudertraining?
- Oudertrainingen of oudercursussen zijn begeleide, actieve sessies die je als ouder strategieën aanleert om met je kind met ADHD om te gaan. Ze kunnen helpen om gedragsproblemen bij je kind te verminderen.
- De oudertraining vindt meestal plaats in groep. Zo kunnen ouders die in dezelfde situatie zitten elkaar ook tips geven.
- De training heeft het meeste effect in combinatie met oefeningen. Daarom zijn het altijd meerdere sessies: ondertussen kan je thuis oefenen met je kind.
Wat zijn de voordelen?
- Meer positief opvoedgedrag
- Een groter gevoel dat je het aankan
- Een positieve relatie met je kind ondanks de problemen
- Minder stress en psychologische problemen
- Je komt in contact met andere ouders van een kind met ADHD-gedrag, die begrijpen hoe moeilijk het soms kan zijn.
Wat komt aan bod?
- Kennis over ADHD
- ADHD-gedrag bij je kind observeren en herkennen
- Beloningssystemen
- Positieve aandacht geven
- Time-out (even afzonderen om tot rust te komen)
- Begeleiding bij huiswerk
- Omgaan met crisissen en woede-uitbarstingen
- Gedrag op openbare plaatsen
- Ouder-kind relatie, relatie met broers en zussen en leeftijdsgenoten
Prijs?
Het aantal sessies en de kostprijs van een oudertraining bij ADHD-gedrag hangt af van wie de oudertraining organiseert.
- Bij de psycholoog of orthopedagoog: individueel
- Via de wettelijke regeling: 4 of 11 euro remgeld te betalen per consultatie.
- Buiten de wettelijke regeling: terugbetaling tot 20 tot 30 euro per consultatie via ledenvoordeel Solidaris.
- Bij de psycholoog of orthopedagoog: in groep met lotgenoten
- Via de wettelijke regeling: groepssessies bij de psycholoog zijn voor kinderen en jongeren (tot 23 jaar) volledig gratis.
- Ontdek het aanbod van Solidaris in samenwerking met de conventie eerstelijnspsychologische zorg. Meer info over data en locaties.
- Andere data en locaties? Contacteer het netwerk Geestelijke gezondheidszorg voor kinderen in je buurt of neem een kijkje in het groepsaanbod op hun website.
- Buiten de wettelijke regeling: geen terugbetaling mogelijk.
- Via de wettelijke regeling: groepssessies bij de psycholoog zijn voor kinderen en jongeren (tot 23 jaar) volledig gratis.
- Via Centrum Ambulante Revalidatie (CAR) – enkel voor complexe problematieken:
- Alleen remgeld betalen, enkel na goedkeuring van de revalidatie-aanvraag.
- Bij de kinderpsychiater:
- Prijs consultatie arts-specialist. Gedeeltelijke terugbetaling via het ziekenfonds. Soms moet je een hoog bedrag voorschieten.
Aanpassingen bij je thuis
Het dagelijks leven met ADHD kan soms chaotisch aanvoelen voor ouder én kind. Gelukkig helpen een vaste routine, slimme organisatie in huis en duidelijke communicatie om meer rust en structuur te brengen. Ontdek praktische tips en eenvoudige hulpmiddelen die écht werken, van visuele dagschema’s tot beloningen en rustmomenten.
Lees meer over praktische aanpassingen bij je thuis
Aanpassingen op school
De school kan ook aanpassingen doen om je kind te helpen. Drie mogelijke acties: psycho-educatie voor (zorg)leerkrachten, leerkrachtentraining en klasaanpassingen. Ze kunnen een groot verschil maken voor het leerproces en voor het welzijn van je kind.
Lees hier meer over hoe de school kan helpen
Behandelingen zonder medicatie voor het kind zelf
Een behandeling van je kind zelf helpt niet zoveel aan de ADHD-kenmerken zoals onaandachtigheid of hyperactiviteit , maar voorkomt wel bijkomende problemen.
Trainingen
- Training van de sociale vaardigheden, kan een positief effect hebben, maar alleen als de ouders tegelijk ook een oudertraining volgen.
- Een training ‘plannen en organiseren’ kan leiden tot een verbetering in het planmatig en meer geordend denken.
Cognitieve gedragstherapie (CGT)
- Cognitieve Gedragstherapie wordt aanbevolen als de ADHD bij je kind samengaat met een gedragsstoornis.
- Het doel van de CGT is zorgen dat je kind een groter inzicht heeft in het ontstaan van de gedragsproblemen. Maar ook dat het vaardigheden ontwikkelt die het leven gemakkelijker maken zoals organiseren, planning, impulscontrole, omgaan met grenzen, emotieregulatie…
- Cognitieve gedragstherapie is geschikt voor kinderen ouder dan 8 jaar, best in combinatie met oudertraining.
Prijs vaardigheidstrainingen voor het kind
De terugbetaling of kost van vaardigheidstraining hangt af van welke zorgverlener deze training geeft.
Er is een terugbetaling voorzien:
- Bij de psycholoog of orthopedagoog: individueel
- Via de wettelijke regeling: 4 of 11 euro remgeld te betalen per consultatie.
- Buiten de wettelijke regeling: terugbetaling tot 20 tot 30 euro per consultatie via ledenvoordeel Solidaris.
- Ergotherapeut: individueel
- Solidaris voorziet een terugbetaling van 4 x 20 euro voor ergotherapie bij (een vermoeden van) ADHD
- Via Centrum Ambulante Revalidatie (CAR) - enkel voor complexe problematieken:
- Alleen remgeld betalen, enkel na goedkeuring van de revalidatie-aanvraag.
Prijs Cognitieve Gedrags Therapie (CGT)
De terugbetaling of kost hangt af van welke zorgverlener deze therapie geeft.
Er is een terugbetaling voorzien:
- Bij de psycholoog of orthopedagoog:
- Via de wettelijke regeling
- Via het ledenvoordeel Solidaris
- Voorwaarden
- Via Centrum Ambulante Revalidatie (CAR) – enkel voor complexe problematieken :
- Alleen remgeld betalen, enkel na goedkeuring van de revalidatie-aanvraag.
- Bij de kinderpsychiater: Prijs consultatie arts-specialist. Gedeeltelijke terugbetaling via het ziekenfonds. Soms moet je een hoog bedrag voorschieten.
Beweging
- Regelmatig bewegen verbetert de denkfuncties van je kind. Bijvoorbeeld naar school fietsen of wandelen. Of beweegtussendoortjes in de klas. Of meerdere keren per week langdurige cardiovasculaire beweegactiviteiten: fietsen, voetballen, zwemmen, dansen, tikkertje spelen, lopen... Bewegen heeft vooral een positief effect op het werkgeheugen, het afremmen van reacties, planning en organisatie, probleemoplossing, timemanagement, emotieregulatie… van je kind, als het minstens 30 minuten per dag en minstens 3 dagen per week beweegt.
- Dankzij extra beweging krijgen kinderen minder snel woede-uitbarstingen, raken ze minder snel gefrustreerd en kunnen ze hun emoties beter onder controle houden.
- Beweging helpt ook het werkgeheugen te verbeteren. Kinderen onthouden beter wat gezegd wordt in de les na een beweegmoment, of als ze meerdere keren per week langer dan een half uur intensief bewegen.
- Welke sport kies je best voor een kind met ADHD? De sport die jouw kind graag doet! Soms werkt een individuele sport zoals zwemmen, paardrijden of atletiek beter . Bij individuele sporten hebben kinderen minder de druk van de teamspelers. Bij individuele sporten kunnen ze individueel bijgestuurd worden en gemotiveerd worden om zichzelf te verbeteren. Dit geeft een positief gevoel, want ze worden aangemoedigd en beloond. Dat versterkt een positief zelfbeeld en dat is extra belangrijk voor een kind dat vaak negatief gedrag vertoont.
Bij ploegsporten hebben de andere kinderen soms last van het impulsieve of het onaandachtig gedrag en kan het zijn dat je kind minder aanvaard wordt, waardoor het misschien zal afhaken.
Wees niet verbaasd als je kind met ADHD het ene moment op ballet wil, een paar maanden later wil basketballen en een paar maanden later wil zwemmen. Nieuwe prikkels opzoeken is eigen aan de ADHD. Dit betekent niet dat je kind te wispelturig is of niet kan volhouden.